Το Δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα και η Πελλήνη

Το σχέδιο του Carrey και η αναπαράσταση του δυτικού αετώματος.

Η διάταξη των σωζόμενων μορφών από τα αριστερά προς τα δεξιά είναι η εξής: Κηφισσός, Κέκρωψ - Πάνδροσος, Ερμής, Αθηνά, Ποσειδών, Αθηνά, Ίρις, Αμφιτρίτη, Ωρείθυια, δύο γυναικείες μορφές, Ιλισσός, Καλλιρρόη.

Σήμερα που τα φώτα της επικαιρότητας είναι στραμένα στο Μουσείο της Ακρόπολης της Αθήνας και τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, ας προσθέσουμε και μια μικρή λεπτομέρεια του μύθου, που είναι ελάχιστη γνωστή: Το όνομα της Πελλήνης στον μύθο της Αθηνάς.
Το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα είχε ως θέμα του τη φιλονικία του Ποσειδώνα με την Αθηνά.Όλοι θυμόμαστε τον μύθο που μάθαμε στο σχολείο:
Η Αθηνά φιλονίκησε με τον Ποσειδώνα, για το ποιος από τους δυο θα γίνει ο προστάτης των Αθηνών και θα δώσει το όνομά του στην πόλη. Ο Κέκροπας που ήταν τότε βασιλιάς της Αθήνας πρότεινε να διαγωνιστούν ποιος θα προσφέρει το πολυτιμότερο δώρο στην πόλη. Ο αγώνας έγινε επάνω στον βράχο της Ακρόπολης. Κριτές ήταν οι υπόλοιποι δέκα θεοί και μάρτυρας ο Κέκροπας.
Πρώτος ο Ποσειδώνας κτύπησε με την τρίαινά του το βράχο κι αμέσως ανάβλυσε νερό που σχημάτισε μια λίμνη, την "Ερεχθηίδα θάλασσα". Οι άνθρωποι χάρηκαν, αλλά όταν το δοκίμασαν είδαν ότι ήταν αλμυρό. Ο Ποσειδώνας, για να τους ευχαριστήσει, ξανακτύπησε την τρίαινα πάνω στον βράχο και πετάχτηκε ένα κάτασπρο άλογο. Ύστερα ήρθε η σειρά της Αθηνάς. Κτύπησε η θεά της σοφίας τον βράχο με το κοντάρι της και μια ελιά φύτρωσε πάνω στο βράχο και άπλωσε τα κλαδιά της γεμάτα καρπό. Όλοι συμφώνησαν ότι το δώρο της Αθηνάς ήταν πιο χρήσιμο για την πόλη και η πόλη πήρε το όνομα της θεάς, κι ονομάστηκε Αθήνα.
Η θεά Αθηνά συνδέεται με την Αθήνα και με το μύθο του Εριχθόνιου. Σύμφωνα με τον μύθο, κάποτε η Αθηνά επισκέφτηκε τον Ήφαιστο, που όμως είχε χωρίσει με την Αφροδίτη, που συνέχεια τον απατούσε. Ο Ήφαιστος ήθελε να την αντικαταστήσει και όταν είδε την Αθηνά άρχισε να την κυνηγάει. Τρομαγμένη η θεά, άρχισε να τρέχει, αλλά ο Ήφαιστος, αν και ήταν κουτσός, την πρόλαβε και την πήρε στην αγκαλιά του. Η Αθηνά πάλεψε και του ξέφυγε, αλλά ο Ήφαιστος από τον πόθο του της έβρεξε το πόδι. Αηδιασμένη η Αθηνά σκουπίστηκε με μια τούφα μαλλί και την πέταξε καταγής. Απ' την τούφα αυτή και από τη Γη γεννήθηκε ο Εριχθόνιος, που η θεά τον φρόντισε σαν γιο της. Έβαλε το βρέφος σ΄ένα πανέρι που το φύλαγαν δυο φίδια και το έδωσε στις κόρες του βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα, την Έρση, την Πάνδροσο και την Άγλαυρο να το φυλάνε, αλλά τους απαγόρεψε να το ανοίξουν. Μετά η θεά πήγε στην Πελλήνη για να φέρει ένα βουνό και να το βάλει μπροστά στην Ακρόπολη σαν προτείχισμα.
Η Πάνδροσος υπάκουσε στις εντολές της θεάς, ενώ οι αδερφές της, γεμάτες περιέργεια άνοιξαν το πανέρι και είδαν το παιδί περιτριγυρισμένο από τα φίδια. Τρόμαξαν τόσο πολύ που γκρεμίστηκαν από τα βράχια της Ακρόπολης. Ένα πουλάκι, μια κουρούνα, ανήγγειλε στην Αθηνά την είδηση. Η θεά θύμωσε τόσο πολύ που πέταξε μακριά το βουνό που κουβαλούσε. Είναι ο σημερινός Λυκαβηττός. Μετά καταράστηκε την κουρούνα να μην ξαναπλησιάσει στην περιοχή της Ακρόπολης.
Ο Εριχθόνιος μεγάλωσε μέσα στον ιερό περίβολο του ναού της Αθηνάς, στην Ακρόπολη, κι όταν μεγάλωσε, ο Κέκροπας του έδωσε την εξουσία. Λένε ότι το σώμα του Εριχθόνιου τελείωνε σε ουρά φιδιού. Η Πάνδροσος ίσως να ήταν παρούσα στη φιλονικία μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα, γι' αυτό και τη βλέπουμε στο δυτικό αέτωμα μαζί με τον πατέρα της τον Κέκροπα.



Το δυτικό αέτωμα σωζόταν σχεδόν ακέραιο μέχρι το 1674, χρονολογία που το σχεδίασε ο J. Carrey. Μετά την έκρηξη της οβίδας του Μοροζίνι και μέχρι την αρπαγή των γλυπτών από τον Έλγιν αρκετά αγάλματα κομματιάστηκαν. Ο Έλγιν αφαίρεσε τα περισσότερα αγάλματα και άφησε το σύμπλεγμα του Κέκροπα με την Πάνδροσο και την Καλλιρρόη. Ο Ιλισσός, δύο κομμάτια από δύο γυναικείες μορφές και κάποια θραύσματα από τα πρόσωπα των αλόγων είχαν ήδη πέσει και βρέθηκαν αργότερα κατά τη διάρκεια των ανασκαφών.